Melk
Magere, halfvolle of volle melk wordt over het algemeen goed verdragen. De wetenschap is er nog niet helemaal uit of we binnen een gezonde voeding nu best kiezen voor magere of voor volle melkproducten. De gulden middenweg: kies voor halfvolle melkproducten.Soms kan het voorkomen dat melkproducten tijdelijk minder goed verdragen worden (zie verder). De voorkeur gaat dan uit naar lactosearme melk of sojadrink natuur die verrijkt is met calcium en de vitamines B2 en B12.
Yoghurt
Yoghurt wordt gemaakt van melk waaraan melkzuurbacteriën toegevoegd werden. Deze melkzuurbacteriën zetten de melksuikers (lactose) om in melkzuren waardoor je de typische consistentie van yoghurt krijgt. Elke soort yoghurt: magere, halfvolle, volle, Griekse, drinkyoghurt, kefir… (met of zonder fruit) wordt veelal goed verdragen. De voorkeur gaat uit naar de ongesuikerde varianten.
Room
Room bestaat uit melkvet en andere koemelkbestanddelen. Elke soort room (koffieroom, (slag)room, zure room… ) wordt meestal goed verdragen, maar door het hoge gehalte aan verzadigd vet wordt deze in een gezonde voeding best niet dagelijks gebruikt. Ter variatie kan je kiezen voor de plantaardige variant (zie verder).
Kaas
Vette kazen verschillen qua tolerantie niet erg van hun magere of light varianten. Wel is het zo dat schimmelkazen zoals Roquefort, Cambozola, Gorgonzola, Bleu d’Auvergne, Stilton… of kazen met een schimmelkorst zoals Brie en Camembert veelal minder goed verdragen worden. Kruidenkazen dienen individueel getest te worden naar tolerantie: zowel qua soort als merk. De hoeveelheid kaas tijdens een maaltijdmoment speelt vaak ook een grote rol: een stukje kaas bij de broodmaaltijd wordt beter verdragen dan wanneer men bijvoorbeeld een kaasschotel of kaasfondue eet.
Plantaardige alternatieven
- Op basis van soja
Sojaeiwitten hebben een gelijkwaardige kwaliteit als melkeiwitten. Sojaproducten vormen dus een goed alternatief op voorwaarde dat ze verrijkt zijn met calcium, vitamine B2 en vitamine B12. Controleer dus zeker de verpakking. Aan sojaproducten wordt vaak standaard wat suiker toegevoegd om ze smaakvoller te maken. In de natuurvariant is de hoeveelheid suiker niet meer dan wat van nature in koemelk voorkomt (lactose/melksuiker). De gezoete types met fruit- en chocoladevarianten zijn een stuk meer gesuikerd en worden daarom best beperkt.
- Op basis van granen, noten en zaden
Ook hier is het belangrijk om te kiezen voor een variant die verrijkt is met calcium en vitamine B2 en B12. Deze vervangers zijn echter niet volwaardig gezien de eiwitten in deze producten laag zijn en eveneens een lage biologische kwaliteit hebben. Plantaardige alternatieven op basis van bijvoorbeeld rijst, haver, noten… kunnen wel eens ter afwisseling maar vormen geen volwaardig alternatief voor melkproducten of producten op basis van soja.
Lactose-intolerantie
Soms kan het voorkomen dat melkproducten tijdelijk minder goed verdragen worden.
Lactose is een suiker die in melk en melkproducten voorkomt. Om lactose (of melksuiker) af te breken en te verteren hebben we ‘lactase’ nodig. Lactase is een enzym die aangemaakt wordt in de dunne darm.
Door beschadiging aan de dunnedarmwand (door de operatie, chemo- of radiotherapie of door het gebruik van antibiotica) kan het voorkomen dat er minder lactaseactiviteit is. Lactose (of melksuiker) kan je dan moeilijk verteren. Lactose blijft daardoor in je darm aanwezig en trekt water aan. Daardoor versnelt je darmtransit en krijg je buikkrampen, opgeblazen gevoel, diarree en winderigheid. Hoe meer lactose je inneemt per maaltijdmoment, hoe meer klachten je kan ervaren.
Lactoseintolerantie ten gevolge van bovenstaande oorzaken is meestal van voorbijgaande aard, dus het is het zeker niet nodig om levenslang lactose te vermijden. Gefermenteerde/zure melkproducten zoals karnemelk, yoghurt en kaas worden over het algemeen beter verdragen. ‘Gewone’ melkproducten worden beter verdragen indien ze gespreid worden over de dag en in combinatie met een maaltijd worden gebruikt.
Als je denkt dat je lactose-intolerant bent, is het raadzaam om je arts te raadplegen.
